لنز در عکاسی

لنز دوربین و سنسور تعیین کننده اصلی کیفیت عکس‌ می باشند. دسته بندی لنزها به عوامل گوناگونی بستگی دارد این عوامل شامل :

• فاصله کانونی
• اندازه دیافراگم
• ساختار عدسی‌ها

در این مقاله هر یک از این ویژگی‌ها را به اختصار توضیح و انواع لنزها را بر اساس این ویژگی‌ها دسته بندی می کنیم.

فاصله کانونی

اولین ویژگی که در دسته بندی هر لنز مورد توجه قرار می گیرد، فاصله کانونی است. به فاصله‌ بین مرکز اُپتیکال لنز و مرکز کانونی سنسور دوربین فاصله کانونی گفته می شود. به منظور درک بهتر به تصویر زیر توجه کنید. خطوط آبی پرتو‌های نور می باشند که در مرکز اُپتیکال یا نوری لنز، متمرکز می شوند.

• فاصله‌های کانونی کوتاه‌تر تمرکز نور کمتری دارند و در نتیجه زاویه دید عریض‌تری فراهم خواهند کرد.
• فاصله‌های کانونی بلندتر تمرکز نوری بیشتر دارند و در نتیجه زاویه دید بسته‌تری را فراهم می کنند.
• لنز با فاصله کانونی بلندتر سوژه‌های دورتر را با بزرگنمایی بیشتر نشان می دهد.
• فاصله کانونی بر حسب میلیمتر است.
• به لنزهایی که دارای فاصله کانونی ثابت می باشند پرایم گفته می شود.
• فاصله کانونی پرایم بصورت عدد مانند 50mm نشان داده می شود.
• به لنزهایی که دارای فاصله کانونی متغیر می باشند، لنز زوم گفته می شود.
• فاصله کانونی لنز زوم بصورت  50-18 mm نشان داده می شود.
• بسیاری از کاربران از اصطلاح زوم برای اشاره به لنزهای تله‌فوتو استفاده می کنندکه نادرست است.
• در تمامی فواصل کانونی لنزهای زوم گوناگونی وجود دارد.
• در واقع اصطلاح زوم اصطلاحی برای توصیف ساختار مکانیکی و عملکردی لنز می باشد.
• Canon EF 100-400mm f/4.5-5.6L IS USM لنز زوم با فاصله کانونی تله می باشد.

دسته بندی لنز بر اساس فاصله کانونی

• فوق عریض (فیش‌آی)
• عریض (واید)
• نرمال
• تله
• سوپرتله

لنز نرمال

اگر سنسور 35 میلیمتری (Full Fram) را مبنا قرار دهیم، لنز با فاصله کانونی 50میلیمتر نزدیکترین تصویر مشابه چشم انسان را ارایه می دهد. به عنوان مثال در سنسور کراپ (APS-C)، لنز با فاصله کانونی 35میلیمتر لنز نرمال محسوب می گردد.

• به لنزی که فاصله کانونی آن 50 میلیمتر است اصطلاحاٌنرمال گفته می شود.
• لنز نرمال، از نظر ساختار تصویری، نمایی مشابه با آنچه که چشم انسان می بیند را به تصویر می کشد.
• بطور معمول لنز نرمال برای مصارف عمومی و در تمامی شاخه‌ها مورد استفاده قرار می گیرد.

لنز عریض (واید)

• به لنزی که فاصله کانونی کمتر از فاصله کانونی نرمال دارد، واید گفته می شود.
• فواصل کانونی کمتر از 24 میلیمتر به عنوان فوق عریض و فواصل کانونی بین 24 تا کمتر از 50 میلیمتر به عنوان فاصله کانونی عریض شناخته میشوند.
• از نظر ساختاری لنزهای واید به دو دسته تخت و فیش‌آی تقسیم می شوند.
• به لنزهایی که  فاصله کانونی کمتر از 16 میلیمتر دارند، فیش‌آی گفته می شود.
• ویژگی‌ بارز فیش‌آی تشدید اثر کشیدگی عکس می باشد. که دامنه استفاده این لنز‌ها را محدود می کند.
• از فیش‌آی بیشتر در عکاسی از طبیعت و نجوم  استفاده می شود.

لنزهای تله فوتو

• تله فوتو به لنزهایی که دارای فاصله کانونی بیش از 85 میلیمتر می باشد اطلاق می شود.
• لنزهایی که دارای فاصله کانونی بین 85 تا 135 میلیمتر می باشد به عنوان مدیوم تله فوتو شناخته می شوند.
• به لنزهایی با فاصله کانونی بیش از 135 میلیمتر سوپر تله فوتو گفته می شود.
• زاویه دید لنز‌های تله فوتو در مقایسه با لنزهای واید و نرمال بسته تر است و در نتیجه برای سوژه‌هایی که در فاصله دورتر قرار گرفته‌اند بسیار مناسب می باشد.
• لنز‌های تله‌فوتو بافت کلی تصویر و سوژ‌ه ها را تا حد امکان به آنچه که واقعیت دارد نزدیکتر نشان می دهند.
• لنزهای تله فوتو در عکاسی طبیعت بخصوص مستند حیوانات، عکاسی خبری و ورزشی، در بخی موارد مستند اجتماعی و در نهایت به خاطر عدم ایجاد تغییر در اندازه‌های سوژه مورد نظر در میان عکاسان پرتره و مدلینگ بسیار محبوب می باشد.

دیافراگم لنز

• اندازه دهانه دیافراگم گزینه مهم، برای دسته بندی و تعیین هویت لنز مورد استفاده قرار می گیرد.
• دریچه دیافراگم متشکل از پره‌هایی است که تعیین کننده میزان نور ورودی به حسگر و سپس به سنسور دوربین می باشد.
• هر چه این عدد کوچک‌تر باشد یعنی دیافراگم بازتر می شود.
• در نتیجه میزان نور ورودی به لنز افزایش پیدا می کند و در پی آن عمق میدان تصویر نیز کاهش پیدا می کند.
• اندازه دیافراگم هر با قالبی مانند f/1.8 بر روی لنز نوشته می شود.
• در برخی از لنزهای زوم اندازه دیافراگم متغیر می باشد و مانند f/2.8-4 بر روی لنز نوشته می شود.
• در برخی دیگر از لنزهای زوم که بطور معمول در دسته لنزهای گران قیمت قرار می گیرند در تمامی بازه زوم لنز دارای اندازه دیافراگم ثابت می باشند.
• نکته دیگر تعداد پره‌های دیافراگم و فرم گرد آن‌ها می باشد که در ایجاد محدوده خارج از فوکوس در عکس نقش بسیار مؤثری را ایفا می کنند.

همانطور که در ابتدا گفته شد به جز فاصله کانونی و دیافراگم، کیفیت ساخت لنز و برخی از ویژگی‌های اپتیکی بخصوص بزرگنمایی بالاتر نیز از ویژگی‌های مورد استفاده برای دسته بندی لنز‌ها می باشد. حال که با ویژگی‌های شاخص لنزها آشنا شدیم به توضیح انواع آن می پردازیم.

لنز ماکرو

• لنز ماکرو توانایی فوکوس بر روی سوژه‌ از فاصله نزدیک (حداقل 1 سانتیمتر) را دارد.
• لنز ماکرو توانایی بزرگنمایی حداقل برابر با 1:2 را دارد.
• در لنزهای معمولی درجه بزرگنمایی در بهترین حالت 1:4 می باشد.
• بازه فاصله کانونی مورد استفاده در لنزهای ماکرو از 55 تا 180 میلیمتر می باشد.
• با توجه به نوع عکاسی که با این لنز انجام می شود و نوع اعوجاجی که در این فواصل کانونی ایجاد می شود بهترین فواصل کانونی می باشند.

یک نوع از لنز‌های تله فوتو میباشد که به نام لنز بازتابی شناخته می شود که ساختار اپتیکی آن‌ها مرکب از آینه و عدسی است. نحوه کارکرد این نوع لنزها مشابه کارکرد تلسکوپ میباشد.

لنزهای تله بازتابی همراه با کاهش طول لنز و سبک‌تر شدن آن می باشند و این مزیتی برای این نوع لنز ها به شمار می رود. معایبی نیز بر لنز های بازتابی گرفته می شود و آن هم عدم فوکوس دقیق و خطای دوگانگی سوژه میباشد.

لنزهای تیلت شیفت (PC یا TS)

• لنز هایی با قابلیت تغییر زاویه می باشند.
• زمانی که در عمق میدان و پرسپکتیو محدودیت وجود دارد، بسیار کارآمد است.
• در شکل زیر مفهوم تیلت و شیفت را بصورت مجزا می توانید مشاهده کنید.

• لنزهای تیلت شیفت بطور معمول در عکاسی‌‌ معماری و طبیعت کاربرد فراوانی دارد.
• و از این رو بطور معمول فواصل کانونی مورد استفاده برای ساخت این لنزها در دامنه واید قرار می گیرد.
• یکی از کاربردهای این لنزها در عکاسی شهری است کهاثر مینیاتور این لنزها بسیار معروف می باشد.
• بطور کلی دامنه استفاده این لنز بسیار تخصصی می باشد.

از مثال‌های مناسب برای استفاده از تیلت و شیفت می توان به مورد زیر اشاره نمود :

وقتی از یک ساختمان بلند عکس می گیرید اگر دوربین را به سمت بالا بگیرید یک پرسپکتیو عمودی ایجاد می شود اما با بالا بردن لنز (Shifting) تصویر کل سوژه را خواهید داشت.

یکی دیگر از اثرات معروف لنزهای تیلت شیفت که در بالا به آن اشاره شد اثر مینیاتوری می باشد که باعث می شود تا محیط‌ها و سوژه‌های بسیار عظیم بصورت ماکت در عکس ثبت شوند.

برای آشنایی بیشتر با کاربرد لنزهای تیلت و شیفت اینجا کلیک کنید.

تهیه شده توسط EXIF.ir

تاریخ : 1393/10/11